Ngày Tết nói chuyện
H O A P H O N G L AN
|
Ngoài hai loại Hoa Truyền Thống – Hoa Mai ở Nam và Trung Bộ , Hoa Đào ở Bắc Bộ - Hoa Phong Lan cũng là một loại hoa đẹp được chưng bày đón Xuân.
1. Yêu cầu tự nhiên : Phong là gió. Phong Lan là loại hoa sống nhờ nước trong không khí (vốn có 50-80% nước dưới dạng hạt li ti lơ lửng).Nước làm ẩm các cành,thân cây mục ;rể Lan len vào hút chất dinh dưỡng vô cơ để sinh trưởng và ra hoa.Con người lựa các giống Lan Rừng đẹp,thuần hóa phục vụ cho nhu cầu giải trí và thưởng thức rất tao nhã.Có loại Lan vừa đẹp vừa thơm lại nở đúng dịp Xuân về,được gọi là Lan Nghinh Xuân.
1.1 Ánh sáng : im mát,thay đổi 30 – 60% cường độ tự nhiên,tùy mùa,tùy loại,tùy giai đoạn sinh trưởng. Vườn cây có 2 lớp che, gở dần 1 lớp khi cây đến giai đoạn trưởng thành, ra hoa.
1.2 Nhiệt độ : mát,từ 15 đến 23 o .Vùng Đà Lạt đặc biệt quanh năm thích hợp cho các loài Hoa,nhất là Lan nên được mệnh danh là Xứ Sở Ngàn Hoa.
1.3 Ẩm độ : là tỉ lệ nước trong không khí, trong vườn lan và giá thể. Giá thể là môi trường ở gốc Lan làm bằng khúc gỗ mục, than củi, xơ dừa, vỏ đậu phông,ẩm độ 50 – 70 % tùy giống,nhưng giống nào cũng cần thoáng .
1.4 Nước tưới : cần tương tự nước mưa có tính chất trung hòa,pH = 6.5 – 7. Dùng nước giếng hay nước phèn,nước mặn thì phải khử phèn và mặn . Nước máy đô thị có pha Clor phải để vài ngày cho bay hết mới dùng được .Gặp mùa nóng nực hay giai đoạn ra hoa phải tưới Lan sáng chiều.
1.5 Phân bón : Lan sống nhờ gỗ mục nên chỉ dùng phân bón vô cơ .Phân chuồng là phân hữu cơ không dùng được. Phân hóa học N – P – K cũng là loại vô cơ ( không có C ) dùng được dưới dạng hòa tan trong nước tưới hay rỉ ra từ phân túi lọc ,theo công thức nhiều đạm 30 – 10 – 10 ( giai đoạn sinh trưởng) ;giảm dần đạm và tăng K cho đến 10 – 10 – 30 (giai đoạn ra hoa ).
2. Các loại Lan trên thị trường : Hiện nay có rất nhiều loại Lan với tên gọi nước ngoài.Thực tế ta có thể chia 2 loại chính :
2.1. Lan hoa nhỏ , có nhiều hoa trên 1 cành, chịu ánh sáng 50-70% cường độ,vẻ đẹp trung bình,giá cả phải chăng như các loại Dendrobium, Vanda,Mokara,Oncidium… thích hợp làm hoa cắt cành,chưng bày khoảng 1 tuần lễ, cắm trong bình , trên lẵng hoa mừng,lẵng hoa điếu…
2.2. Lan hoa lớn nhưng ít hoa trên cành,,tối đa được 10-12 Hoa cho loại Hồ Điệp Phalaenopsis, 2 hoa cho loại Nữ Hoàng Cattleya,nét đẹp sang trọng nổi bật nên đắt tiền,chịu được ánh sáng yếu 20 – 30% điều kiện phòng khách gia đình,công ty,khách sạn,ngân hàng. Nếu được trồng nguyên cây,chậu hoa có thể giữ được 1 – 2 tháng ,thường có hương thơm nên rất quý ,cao giá và chỉ bán trong dịp Tết.
Lan Hồ Điệp Phalaenopsis
Lan Nữ hoàng Cattleya
3. Chương trình phát triển Phong Lan đô thị :
Phong Lan là loại cây được chọn phát triển cho Nông Nghiệp đô thị tại Thành Phố Hồ chí Minh,.nơi dân cư có thu nhập cao,có nhu cầu thưởng thức hoa đẹp sang trọng.
Theo Trung Tâm Khuyến Nông,tổng diện tích được 64.73 Ha,chia ra Thủ Đức 1.5 Ha,Quận 9 0.7 Ha,Nhà Bè 0.9 Ha,Hóc Môn 3.2 Ha ,Gò Vấp 1 Ha ,Bình Chanh 10.8 Ha và Củ Chi 46.73 Ha (quy mô nhất có vườn Mokara được 5 Ha).
4. Thị trường Phong Lan tại Thành Phố HCM :
4.1.Thị trường truyền thống Phong Lan từ Đà Lạt chuyên chở trong đêm và bán sĩ tại chợ Hồ thị Kỷ cạnh bến xe Lê hồng Phong Q5 vào sáng sớm và là chợ quyết định giá.
Chợ hoa sĩ ở các hẽm bên trong, phân phối đi các chợ nôi thành như Bà Chiểu,Thị Nghè,An Đông…Chợ hoa lẽ ở bên ngoài mặt tiền.
Nhà vườn Hóc Môn,Củ Chi tuy có ưu thế gần thành phố nhưng vẫn bị chi phối giá cả bởi chợ truyền thống này.
4.2. Chợ Hoa bán lẽ tại các sạp chợ nôi thành,tập trung nhất là chợ hoa đường Nguyễn hữu Thọ Quận 7,nơi đây có đủ loại hoa và phụ kiện chăm bón.
4.3. Phòng trưng bày : rải rác ở các khu đông dân cư có thu nhập cao,phòng có không khí được điều hòa mát lạnh.Ngoài các loại thông thường,nơi đây thường trưng bày các loại Hồ Điệp Phalaenopsis và Nữ Hoàng Cattleya quý hiếm dành cho khách hàng chọn lọc.
5. Tương lai Phong Lan tại Thành Phố :
Thành Phố đất hẹp nhưng tập trung đông dân có thu nhập cao là nơi thích hợp cho Phong Lan.
Người Việt thích thưởng thức hoa đẹp có chiều sâu,nghĩa là phải vừa đẹp vừa có hương thơm (nên đã chọn hoa sen làm quốc hoa).
Đà Lạt là xứ sở ngàn hoa quanh năm mát mẻ vẫn làm chủ thị trường, phong lan bán hàng ngày tại Saigon và ra bán tận Hà Nôi trong dịp Tết trong điều kiện giao thông thuận tiện và trong khi Sapa chưa làm được.
Nhà vườn miền Tây miệt Sadec,Cần Thơ,Bến Tre…có lợi thế nhân công ,phương tiện chuyên chở đường sông giá rẻ dễ tham gia thị trường .
Các huyện ngoai thành Thành Phố có ưu thế gần thị trường nhưng cần đa dạng hóa sản phẩm : (ưu thế đang giảm dần vì giao thông ngày một thuận tiện). hoa cắt cành kết hợp với hoa trong chậu,khách hàng bình dân kết hợp khách thượng lưu.
5.1. Nhà vườn nên quan tâm phát triển Hoa lan trồng chậu nguyên cây. Phong Lan nguyên cây chịu ánh sáng yếu trong phòng đến 1-2 tháng là tính chất ưu việt khó có loại hoa nào thay thế được. Hồ Điệp và Nữ Hoàng lại đẹp sang trọng rất phù hợp chưng ở phòng khách.Chậu hoa phải chuyện từ sành sang composit nhẹ và thoáng hơn.
5.2 Nhà vườn cần chú trọng đầu tư phòng lai tạo và nuôi cấy mô, chi phí không quá cao. Có lai tạo mới tìm được nhiều giống mới đẹp và thơm ( .vì nước ta không thiếu nguồn gen Lan rừng) và mới tìm được giống đặc trưng độc quyền .Có phòng nuôi cấy mô mới nhân được nhiều giống Lan đẹp ngoại nhập với giá thành phải chăng..
5.3 Nhà Nước - cụ thể là các Trung Tâm Khuyến Nông- nên tổ chức thi Hoa Lan định kỳ,cấp Phần Thưởng,cấp Giấy Chứng Nhận Giống Lan độc quyền.
Thị trường Hoa Lan đô thị xem ra còn nhiều triển vọng,có tiềm năng đưa lợi tức nhà vườn lên cao nhiều lần,tạo thêm thi vị,tao nhã cho nghề nông. Thành Phố đã có triệu phú hoa kiểng,triệu phú phong lan không phải là điều mơ ước.
Tháng 1 năm 2015
TS. KS Phạm văn Lâm
