Nguyễn Thị Kim Thu

Trên thế giới, chỉ có nước Anh có đêm trình diễn pháo bông sáng rực cả bầu trời trên khắp đất nước Anh trong lễ hội Guy Fawkes, vào đêm 5 tháng 11 mỗi năm. Đây là ngày lễ hội chính thức. Trong thực tế, dân chúng vui mừng lễ hội bắt đầu từ đêm Ma Quỷ Halloween (đêm 31 tháng 10) cho đến đêm 5 tháng 11, đặc biệt các cơ sở lễ hội có tính cách thương mải (bán vé vào dự lễ hội) thường tổ chức vào đêm thứ bảy  hay chủ nhật trong thời gian này, hay sau ngày này để có nhiều người tham dự, nhất là trẻ em. Chẳng hạn, năm 2014 ngày 5/11 nhằm vào ngày Thứ Tư, nên hầu hết các cơ sở lễ hội tổ chức vào ngày Thú Bảy 1/11 và Chủ Nhật 2/11. Trong suốt thời gian từ 31/10 cho tới 5/11, dân chúng, nhất là các gia đình có trẻ con, tổ chức đốt pháo bông cho gia đình mình, hay cho trẻ con trong dòng họ và bạn bè thân thích. Vì vậy, thật là khó ngủ vì tiếng pháo đì đùng từng loạt kéo dài và bầu trời sáng rực với muôn màu tia pháo bông tỏa khắp một góc trời. Trong suốt 6 ngày này, trẻ con thường đứng bên cửa sổ nhìn vào đêm tối vỗ tay khi thấy pháo bông bay và tỏa rực sáng bầu trời.

Trong năm nay, ngoài việc gia đình tổ chức đốt pháo bông riêng, London có 8 địa điểm lớn trình diễn đốt pháo bông, người tham dự phải mua vé, giá vé từ 5 đến 15 bảng Anh (170.000 -500.000 đồng VN) cho người lớn, 1-5 bảng Anh (33.500 = 170.000 đ) cho trẻ em, hay vé cho nguyên gia đình là 30 Bảng Anh (1 triệu đồng). Riêng ở Lewisham thì vào cửa miển phí.

Mỗi quốc gia trên thế giới đều có ngày Lễ Độc Lập, và công dân được nghỉ lể trong ngày này. Như Hoa Kỳ có ngày Độc Lập 4/7, Pháp có ngày 14/7 thành lập nền Cộng Hòa Pháp, v.v. Riêng nước Anh không có ngày lể Độc Lập. Lý do là trong suốt lịch sử chưa có nước nào đến xâm chiếm nước Anh làm thuộc địa, ngoại trừ thời thật xa xưa đế quốc La Mả có chiếm đóng đảo này. Ngược lại, đế quốc Anh chiếm phần lớn thế giới làm thuộc địa “Mặt trời không bao giờ lặn trên đế quốc Anh”. Không có ngày lể Độc Lập, thay vào đó là Lễ Hội Guy Fawkes, công dân Anh vui mừng làm lễ hội chứ không có nghỉ lễ.

Tại sao có ngày này?

Dân Anh theo Thiên Chúa Giáo (Christianity) do đế quốc La Mả du nhập vào Anh từ thế kỷ thứ 3, và từ năm 588 Anh Quốc chịu ảnh hưởng của Đức Giáo Hoàng (Pope) ở La Mả (Rome) trong việc bổ nhiệm các chức sắc lảnh đạo Thiên Chúa Giáo ở Anh. Sự tranh giành thần lực giữa La Mả và vua Anh bắt đầu từ việc Vua John của nước Anh từ chối việc bổ nhiệm của Giáo Hoàng ở Rome cho chức vị Tổng Giám Mục địa phận Canterbury (Archbishop of Canterbury). Sự kiện này đưa đến việc đức Giáo Hoàng Pope Innocent III không công nhận Vương quốc Anh trong 7 năm (1208-1215).

Năm 1536, vua Henry VIII tuyên bố ly khai và độc lập với La Mả vì Đức Giáo Hoàng ở La Mả không cho phép vua ly dị với hoàng hậu Catherine of Aragon với lý do không có con trai để nối dỏi, nhà vua quyết định ly dị để cưới Anne Boleyn. Anh Quốc hoàn toàn ly khai với La Mả từ năm 1558 dưới triều đại Nữ Hoàng Elizabeth I. Thiên Chúa Giáo ở  Anh trở thành Cơ-Đốc Tân Giáo – hay Tin Lành (Protestant) từ đó.

Guy Fawkes là một tín đồ Thiên Chúa Giáo trung thành với La Mả. Khi trưởng thành ông từng qua Tây Ban Nha, Pháp gia nhập đội quân chống đạo Tin Lành. Sau khi về nước, năm 1604 Ông âm mưu cùng với một nhóm nhỏ Thiên Chúa Giáo trung thành với La Mả để ám sát Vua James theo đạo Tin Lành, mục đích tái tạo lại Thiên Chúa Giáo trong khối La Mả. Âm mưu này được lịch sử gọi là “Gunpower Plot”. Âm mưu giết vua James với toàn bộ chính phủ được hoạch định cả năm trời, bằng cách cho nổ tòa nhà quốc hội bằng thuốc súng khi nhà vua và chính phủ đến họp. Nhóm âm mưu mua một căn nhà kế quốc hội và đào một hầm từ căn nhà này vào nhà quốc hội. 36 thùng phuy thuốc súng được bí mật chuyển đến ngôi nhà có đường hầm này và chờ ngày Quốc Hội mở khóa họp có Vua và toàn thể chánh phủ đến khai mạc. Tuy nhiên, vì nạn dịch hạch đang xảy ra năm 1604, nên Quốc Hội dời Khóa Họp đến ngày Thứ Ba, 5/11/1605. Trong thời gian chờ đợi, Fawkes du hành qua các nước Âu Châu tìm hậu thuẩn cho âm mưu ám sát vua James và tái tạo Thiên Chúa Giáo La Mả ở Anh. Âm mưu bị bại lộ vì có người viết thư bí mật nhắn các vị có chức quyền theo Thiên Chúa Giáo La Mả đừng đi họp Quốc Hội vào ngày 5/11. Một thư nhắn đó được trao lên Vua James. Ngài ra lệnh điều tra và khám xét toàn diện nhà Quốc Hội từ đêm khuya sáng ngày 5/11, và bắt được Guy Fawkes trốn ở dưới hầm từ đêm trước, cùng với hộp quẹt và 36 thùng thuốc súng chôn dấu dưới đống củi và than đá. Bị tra tấn tại nhà giam ở Tower Bridge Ông khai cùng 7 người khác trong âm mưu cho nổ tòa nhà Quốc Hội để giết vua và chính phủ. Tòa án mất nhiều tháng xét xử, cuối cùng phán quyết rằng Guy Fawkes, cùng 3 người khác là Thomas Wintour, Ambrose Rookwood, và Robert Keyes, tội phản quốc,  treo cổ và phân thây thành 4 phần.

Tám người âm mưu cho nổ tòa nhà Quốc Hội

Vào ngày 31/01/1606, 4 tử tội được mang đến nhà Quốc Hội Westminster để hành quyết trên một giàn cao để dân chúng thấy. Ba tử tội kia lần lượt leo lên và thòng đầu vào dây thòng lọng chết. Đến lượt, Guy Fawkes leo lên, thay vì thòng đầu vào thòng lọng, ông nhảy ra khỏi giàn và chết tươi khi rơi xuống đất. Thân thể các tử tội được phân thây 4 phần và gởi đến 4 nơi để làm gương về tội phản quốc.

Guy Fawkes

Kể từ đó, ngày 5/11 trở thành ngày “Thanks Giving” vì nhà vua được thoát nạn, bằng cách đốt pháo bông vui mừng. Lể hội pháo bông ngày 5/11 được mang nhiều tên khác nhau, như Guy Fawkes Night, Guy Fawkes Day, Plot Night  hay Bonfire Night. Đó là ngày vui nhất của trẻ con tiếp theo ngày ma quỷ Halloween.

Reading, đầu tháng 11/2014