04/10/2013
MỘT SỐ KỸ THUẬT SINH SẢN
1. Gây động dục đồng loạt
Gây động dục đồng loạt: là làm cho nhiều bò cái động dục và rụng trứng trong cùng một thời gian. Kỹ thuật này cho phép tồ chức phố giống đồng loạt trên đàn bò cái và có thể điều khiển gia súc đẻ tập trung vào một thời điểm giúp thuận lợi trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng bê. Một số phương pháp sau đây có thể dùng để gây động dục và rụng trứng đồng loạt ở bò có hoạt động chu kỳ tính bình thường.
Các loại hormon được dùng trong gây động dục đồng loạt là: Protagladin PGF2a, progesterron, kết hợp progesterron và prostagladin F2a, kết hợp progesterron với estrogen.
2. Cấy truyền phôi
Cấy truyền phôi là một kỹ thuật lấy phôi của một bò cái (con cho phôi) và cấy cho bò cái khác (con nhận phôi) để ở đó quá trình phát triển của thai được hoàn thành. Cấy truyền phôi thường đi kèm với kỹ thuật gây rụng nhiều trứng để thu được nhiều phôi ở những con bò cao sản cho phôi. Công nghệ cấy truyền phôi có những lợi ích sau:
(ảnh internet)
- Tăng số đời con của những bò cái có tiềm năng di truyền vượt trội, phổ biến và nhân nhanh các giống tốt,quí, hiếm ra thực tế sản xuất trên cơ sở khai thác triệt để tiềm năng di truyền của những cá thề cái cao sản thông qua lấy phôi và cấy truyền những phôi của chúng (tận dụng được đồng thới những đặc tính tốt ở cả con cho và con mẹ)
- Tăng tốc độ kiểm tra đời sau, nâng cao cường độ chọn lọc, đẩy mạnh công tác giống trên cơ sở tăng nhanh tiến độ di truyền hàng năm.
- Giảm khoảng cách thế hệ, nâng cao cường độ chọn lọc, đẩy mạnh công tác giống, tăng nhanh tiến độ di truyền hàng năm và khi ra đời ngay từ đầu con vật dễ dàng thích ứng với môi trường xung quanh.
- Giúp cho con người dễ dàng, thuận lợi trong việc xuất nhập, vận chuyển phôi từ khu vực này sang khu vực khác tránh lây lan bệnh tật và tiết kiệm chi phí kiểm dịch và hạn chế stress và chi phí vận chuyển gia súc sống.
- Tạo bê sinh đôi thúc đẩy nhanh sự phát triển của các ngành khoa học khác như: sinh lý, di truyền học.
- Có thể thu phôi từ những bò cái có tiềm năng di truyền cao nhưng không có khả năng duy trì quá trình chửa bình thường. Bảo tồn con giống dưới dạng trứng, phôi, tinh trùng nhằm giữ vật liệu di truyền.
( bê được cấy truyền phôi)
Công nghệ cấy truyền phôi bao gồm các công đoạn sau:
- Chọn bò cho phôi : phải được chon từ đàn hạt nhân, có nguồn gốc và lý lịch rõ ràng, có khả năng sinh sản tốt.
- Chọn bò nhận phôi: những bò có bộ phận sinh dục bình thường, mang thai hộ không đóng góp vào kiểu di truyền của đời con nên chỉ cần những bò có khả năng sinh đẻ bình thường.
- Bò nhận phôi đạt các yêu cầu sau:
+ Đẻ ít nhất hai tháng trước đó hoặc bò tơ.
+ Bò đủ trưởng thành và có thể đủ lớn.
+ Không có bệnh tật
+ Sinh trưởng, phát triển và sinh lý sinh sản bình thường.
Trước khi đưa vào sử dụng, bò cho phôi cà nhận phôi phải được nuôi dưỡng và chăm sóc tốt, phải theo dõi ít nhất hai chu kỳ động dục.
- Sản xuất phôi
+ Gây rụng nhiều trứng:
Sản xuất phôi tức là tạo ra số lượng phôi lớn nhất có thể được từ một bò cái trong một chu kỳ khai thác, trong một năm hoặc một đời của nó. Muốn vậy, ta phải gây rụng nhiều trứng thông qua sử dụng hormon, có thể tạo ra trung bình từ 10-12 phôi cho mỗi lần xử lý của một chu kỳ động dục, quá trình có thể lặp lại 3-4 lần trong năm. Sau đó, phải cho bò cái đã lấy phôi được sinh sản bình thường, rồi mới có thể lấy phôi tiếp.
+ Phối giống:
Khi bò đã được xử lý gây rụng nhiều trứng và động dục, tiến hành thụ tinh nhân tạo (sử dụng tinh của những đực giống tốt). nên phối lập lại 2 -3 lần, mỗi lần cách nhau 8 -10 giờ, vì sau khi tiêm hormon để gây rụng nhiều trứng và kéo dài thời gian động dục.
+ Thu phôi:
Phôi sau khi hình thành 7-8 ngày, lấy ra khỏi mẹ cho phôi, được bảo quản trong thời gian ngắn (cấy phôi tươi), hoặc bảo quản lâu trong ni- tơ lỏng -197 oC.
Có hai phương pháp thu phôi: phương pháp phẩu thuật và không phẩu thuật.
- Phương pháp phẩu thuật: có ưu điểm là tỷ lệ thu phôi cao nhưng khó áp dụng trong thức tế do phức tạp. Sau mỗi lần xử lý đòi hỏi phải chăm sóc, hộ lý gia súc rất cẩn thận, bò chậm hồi phục cơ thể và ảnh hưởng đến cường độ khai thác phôi ở những lần sau.
- Phương pháp thu hồi không phẩu thuật: đơn giản, tiện lợi, cho tỷ lệ thu phôi cao không thua kém phương pháp phẩu thuật.
Việc thu phôi được tiến hành vào ngày thứ 6, 7 hoặc sau khi phối tinh với việc sử dụng một dụng cụ chuyên dùng ( ống thông hai chiều) và dung dịch rửa tử cung (đồng thời cũng là dung dịch nuôi phôi ngoài cơ thể.)
Kiểm tra, phân loại, bảo quản phôi và dùng khi cần thiết.
Cấy truyền phôi:
- Gây động dục đồng pha
Phôi cần được cấy cho con nhận có thời gian động dục càng gần với thời gian động dục của bò cho phôi càng tốt. Gây động dục đồng pha tạo ra được nhiều bò nhận phối thời gian động dục đồng thời với bò cho phôi (nếu cấy phôi tươi) hoặc phù hợp với tuổi phôi. Mức độ động dục đồng pha (hay phù hợp với tuổi phôi) ành hưởng rất lớn đến tỷ lệ đậu thai sau khi phôi được cấy truyền, mức độ lệnh pha + hoặc – 24 giờ có thể chấp nhận được.
(ảnh internet)
- Kỹ thuật cấy phôi
Cấy phôi về cơ bản giống kỹ thuật thụ tinh nhận tạo, chỉ khác ở vị trí cấy và vị trí bơm tinh: phôi được nạp vào súng cấy đưa vào 2/3 tử cung kể từ cổ tử cung bên buồng trứng có thể vàng(bên có rụng trứng), cũng có thể cấy vào bên không có thể vàng, trường hợp nầy tỉ lệ đậu thai chỉ đạt 35-40% so với bên có thể vàng, còn tinh được bơm vào thân tử cung.
Nên cấy 2 phôi vào hai sừng tử cung hoặc sau khi động dục đã được thụ tinh, rồi cấy một phôi “đồng pha” vào bên không có thể vàng cho bò đẻ sinh đôi.
Cấy phôi phẩu thuật được thực hiện thông qua vết căt tương ứng với phía buồng trứng có thể vàng hoạt động. Phôi được cấy bằng ống thông nhỏ vào đầu sừng tử cung cùng phía.
Tỷ lệ đậu thai bằng phương pháp cấy truyền tươi khoảng 50%. Với kỹ thuật nầy, một bò cái cao sản, mỗi năm có thể tạo ra 30-40 bê con nếu cấy phôi tươi, 20-30 bê con nếu cấy phôi đông lạnh, thay vì chỉ cho ra đời 1 bê con.
Công nghệ cấy truyền phôi đã tạo ra một loạt các lợi thế cho việc nhân nhanh các giống vật nuôi, làm tiền đề cho việc chuyễn gen động vật.
