Cập nhật hiểu biết về  phát triễn Hoa Kỳ  kể  từ  năm 2014:

Kinh tế Hoa Kỳ tiến về đâu năm tới ?

G S Tôn Thất Trình

    I-  Tăng trưởng kinh tế mau lẹ hơn , tiên đóan  phục hồi  công ăn việc làm chậm hơn .

        Theo  Don Lee ,  nhật báo Los Angeles Times , ngày 5 tháng 2 năm 2014 , nền kinh tế Hoa Kỳ sẽ tăng  trưởng một  tỉ  xuất cứng chắc  vài năm tới , nhưng thị trường lao động sẽ tiếp tục phục hồi  chầm chậm hơn, chiếu theo những dự tính của Cơ quan Ngân Sách Quốc hội – Congressional  Budget Office- CBO.

             Ở viễn cảnh kinh tế và ngân sách mới nhất , ngày 3 tháng 2 năm 2014, CBO   tiên đóan  tăng trưởng kinh tế sẽ  tăng   3.1% năm 2014,  nhờ những lợi lộc  ở ngành xây cất nhà cửa  và đầu tư  doanh nghiệp .   Tăng trưởng  sản xuất kinh tế  dự liệu sẽ thêm lên đến 3.4 %  mỗi năm hai năm  tới,  2015 và 2016.   Những  tỉ  xuất này  trên hẳn bước tiến  năm 2013 là 1.9% , theo ước tính gần đây nhất của chánh phủ Hoa Kỳ .

      Nhưng  cơ quan  không bè phái lại ít lạc quan hơn  về nới rộng kinh tế Hoa Kỳ  trong dài hạn, một phần  vì dân số Hoa Kỳ già nua hơn,  sẽ đóng phần làm chậm  hơn tăng trưởng lực lượng  lao động . Báo cáo cũng nhấn mạnh  đến Đạo Luật  Săn Sóc có  Đủ Khả năng mua đưọc hơn - The Affordable Care Act, nghĩa là Luật Săn sóc Y tế - Obama Healthcare , sẽ có thành quả  là nhiều  người ở Mỹ   sẽ bớt giờ làm việc    vì họ có được trợ cấp bảo hiểm .

      CBO cũng đóan trước là  tăng trưởng công ăn việc làm  sẽ khiêm tốn  những năm tới và tỉ lệ  người  thất nghiệp   sẽ chấm dứt  năm 2014 ở  mức 6.7 %,  như  thể vào tháng 12 năm ngoái.   Từ đó con số  người không có công ăn việc làm  sẽ chỉ dần dần giảm đi, nhưng không  xuống dưới 6 %,  mãi cho đến năm 2017.  Thừa  tố then chốt  về  gia giảm chậm  tỉ lệ  không có công ăn việc làm  là một trở lui ( khứ hồi )  chờ đợi của nhiều dân gian  thất nghiệp  đã phải  bỏ đi  không còn cố tìm việc nữa những năm gần đây.  Vì chưng con số  người thất nghiệp  chỉ đo lường  những người thất nghiệp  tích cực cố tìm việc , tỉ lệ hiện hửu che dấu  con số  người thật sự làm việc  có được ở nền kinh tế Hoa Kỳ .

     Khi kinh tế tiếp tục nới rộng  và nhiều người thất nghiệp tái hồi thị trường lao động, chúng sẽ  nâng cao thêm áp lực trên tỉ xuất  người không có công ăn việc làm . Tỉ xuất thất nghiệp  có thể hạ xuống mau hơn , nếu sản xuất kinh tế  gia tốc và có một yêu cầu  lớn hơn cho hàng hóa  và dịch vụ, khiến các chủ nhân  phải thuê nhận thêm nhân viên.   Thật tế ,  CBO nói rằng không có chu kỳ  yếu kém  như thế  ở mức bán và mức sản xuất , tỉ xuất  không có công ăn việc làm  sẽ thấp  1% hơn nữa , ở con số  tỉ xuất  5.7 % . Nhưng CBO  cũng tin tưởng rằng   các  vấn đề cơ cấu ở thị trường lao động  đã   được xem là  tăng thêm 1%   nữa cho  ti xuất thất  nghiệp hiện  tại. 

    CBO xem  những  vấn đề này  sơ khởi  theo hai lọai :  con số thường lớn lao thất nghiệp dài hạn  phải đối diện với vết nhơ  ở thị trường lao động   và các khó khăn chủ nhân gặp phải  khi châm vào các lỗ trống , một phần  vì thiếu  nhân công lành nghề , đặc biệt ở ngành chế tạo và các hảng cao kỷ . “Tăng trưởng chậm của nền kinh tế  đã là một qui định quan trọng  cho lối mòn  tỉ xuất thất nghiệp  kể từ khi  bắt đầu giảm sút kinh tế  , nhưng những  thừa tố cơ cấu  đã đóng một vai trò  đáng chú ý  và là một vai trò trở nên tương đối có ý nghĩa, một khi kinh tế cải thiện”, theo lời CBO  trên một báo cáo kềm theo về thị trường lao động . 

    CBo  nói: “ đến cuối năm 2003 , các nguyên nhân cho  vụ tăng ròng gần đến 2 %  tỉ xuất thất nghiệp, kể từ năm 2007  đã được xác định  là gần như  chu kỳ tính và  thuộc về cơ cấu .  Nếu như  tỉ xuất thất nghiệp   trở lui lại  ở mức  trước giảm sút là 5%, chừng 3 triệu dân Hoa Kỳ hiện đang cố tìm việc,  sẽ có công ăn việc làm .    

   2-  Luật  nông trang qui định chánh sách  trợ cấp nông nghiệp , các chương trình dinh dưỡng và  tem mua thực phẩm – food stamps trị giá 1 000 tỉ  đô la Mỹ(  gần 10 lần tổng lợi tức quốc  gia Việt Nam năm 2012? ) được Quốc Hội  chấp thuận và chuyễn tới Obama.

    Ngày mồng  một tháng  2 năm 2014, trong một phô bày hãn hửu  không bè phái,  Quốc Hội Hoa Kỳ đã chấp thuận  chung kết  một đạo luật trị giá  gần 1000 tỉ - a trillion đô la , một  hòa giải tranh chấp nhiều  về các trợ cấp nông nghiệp, các chương trình dinh dưỡng và  mạng lưới an tòan  tem thực phẩm   cho 5 năm tới .

     Thượng Viện   chấp thuận  biện pháp ,  68 phiếu thuận và 32 phiếu chống,   chia cắt  các thượng nghị sĩ  phía chống đối các bang Hoa Kỳ cả 2 đảng,  các diều hâu ngân sách  và vài nhóm tự do – liberals và gửi đến Tòa Nhà Trắng cho  tổng thống Obama ký.  Dự luật đã được Hạ Viện thông qua dễ dàng. 

      Obama cho biết  là cũng như  bất cứ một hòa giải nào luật nông trang  này không hòan tòan, nhưng tổng thể  nó sẽ  làm ra một khác biệt tích cực không chỉ cho các kinh tế nông thôn  trồng  thực phẩm ở Hoa Kỳ mà cho tòan quốc .   

      Luật to lớn này cần 2 năm mới thảo luận xong, thường hay bị các tranh  chấp bè phái  hung bạo cản trở .  Đảng Dân chủ  từ chối các cố gắng của  đảng Cọng Hòa để cắt bớt ngân khỏan cho chương trình liên bang tem thực phẩm đã phồng lên lớn lao  trong thời kỳ giảm sút , khi các gia đình trung lưu  đã phải dựa vào mạng lưới an tòan.

     Trong lúc đó , cả hai đảng đã tìm ra một lập trường chung  lìa xa những trợ cấp nông nghiệp  quá tốn kém , thay vào đó lựa chọn  một hệ thống  mới  bảo hiểm mùa màng – crop insurance .  Giữa điều này,  các bàn cải về trứng ( gà ), cá da trơn – catfish( lọai basa , bông lau …) và giá sửa lại đánh dấu chấm những cuộc thảo luận .

     Rất nhiều  người nói rằng  vụ này sẽ không bao giờ xảy ra ở một trường  như thế , nhưng Quốc Hội  đã  cùng nhau thông qua luật chánh yếu ,  không bè đảng về công ăn việc làm ,theo lời của Thương ngjị sĩ  dảng dân chủ bang Michigan  Debbie Stabenow  chủ tịch Ủy ban Canh nông Thựợng Viện Hoa Kỳ.  Đây không phải là luật nông trang thời cha chúng ta . Đây là một hướng mới cho cánh sách nông nghiệp Hoa Kỳ .

         Luật chung kết cắt giảm  tem thực phẩm 8 tiỉ trong thập niên tới , ít hơn cắt giảm 40 tỉ ,  trước tiên được đảng Cộng hòa Hạ Viện  chấp thuận.  Một đòi hỏi  mới  tranh cải về công ăn việc làm , cũng bị  bải bỏ . Các diều hâu Ngân sách  đề cao hứa hẹn của Đạo luật giảm thâm thủng đến 23 tỉ đô la trên  tình thế  nguyên trạng. Hơn 18 tỉ tiết kiệm được đến từ  cắt xén các chương trình nông trang ,  gồm luôn cả chấm dứt  trả tiền trợ cấp trực tiếp,  một thủ tục  tranh cải nhiều,  giúp các chủ nông trại chủ  nhận trợ cấp liên bang dù họ sản xuất nhiếu hay ít bao nhiêu đi nữa cũng vậy .

( Sẽ tiếp theo kỳ tới :  một người nguồn gốc Ấn Độ trở thành Tổng Giám đốc điều hành –CEO hảng Microsoft … )