NGUYÊN TỬ VÀ PHÓNG XẠ
KS. Dương thị tuấn Ngọc ( GS.NLS/BL)
BÀI NĂM
Các cách tấn công vào cơ thể của các hạt phóng xạ
1/ Cách tấn công một:
Tia Gamma: Tấn công nguyên tử theo cách nó đẩy một điện tử âm văng ra khỏi quỷ đạo, gây cho nguyên tử ấy mất một điện tử âm hay nhiều điện tử âm làm cho nguyên tử ấy bị điện tích (dương) không còn trung tính nữa, trở thành không bền , trở nên là một nguyên tử phóng xạ (radioactive atom). Nguyên tử phóng xạ nầy sẽ phá hoại những nguyên tử kế đó, làm hư hoại các tề bào (cell) và mô ( tissue)
electron bị bắn ra bởi gamma 
2/ Cách tấn công hai:
Một Beta (e-) có thể gây hại theo nhiều cách:
a) Beta (e-) tức là electron âm, điện tử âm được tấn công vào nguyên tử làm cho nguyên tử ấy từ trung tính (neutral) thành âm -, có điện âm gọi là negative ion, và nguyên tử nầy gây hư tế bào và mô
b) Khi beta qua được da rồi chạm vào các nguyên tử của tề bào, tấn công các quỷ đạo (orbit), làm rung chuyển quỷ đạo, hoặc làm thủng quỷ đạo, thay đổi quỷ đạo, hoặc làm thành hai điện tử âm trong một quỷ đạo,tạo nên một nguyên tử âm ( negative ion ) gây xáo trộn nguyên tử thành không bền nữa và làm hư tế bào
3/ Cách tấn công ba: Khi alpha đánh vào phân tử (molecule) làm gảy cầu nối giữa của các nguyên tử.
Alpha có năng lực bằng 6 hoặc 7 lần hơn năng lực làm gảy cầu nối của hai nguyên tử carbon (như một võ sỉ đập vở một lần 6 hoặc 7 viên gạch
4/ Cách tấn công bốn: Trong tất cả các phân tử trong cơ thể thì DNA là quan trọng nhứt ( DNA deoxyribose nucleic acid) có di truyền tử blueprint cho toàn thể các cơ cấu trong cơ thể. Di truyền tử blueprint được mả hoá (encoded) trong mỗi tế bào thành một chuổi dài quấn lại của những phân tử, gọi là nhiễm sắc thể (chromosomes) nằm trong tế bào nhân, con người có 23
cặp nhiểm sắc thể. Mỗi tế bào theo đó mà thành lập phân tử mới ( constructs fresh molecules)
Thế mà một electron vào làm gảy (disrupts) cầu nối blueprint. Đó là cách phá trực tiếp. Cách phá gián tiếp là phá bởi X-rays làm điện phân nước kế bên đó làm hư hoại cầu nối của phân tử DNA.
Electron làm gẩy cầu nối của nhiểm sắc thể (chromosomes)
5/ Cách tấn công năm: Neutron (Trung hoà tử) Khi trung hoà tử tấn công vào một nguyên tử, nó qua khỏi quỷ đạo đánh thẳng vào hạt nhân (nucleus ) vở hạt nhân ra nát ra số lớn những hạt điện tử dương ( proton) và trung hoà tử (neutron), gây hư hoại nguyên tử nầy .
6/ Cách tấn công thứ sáu: Cách phóng xạ gây ung thư: nếu phóng xạ không đủ sức gây chết tế bào, nhưng lại làm gảy cầu nối blueprint của DNA , làm không kiểm xoát được sự phân bào và tế bào bị phân chia vô kiểm xoát, gây cancer , tiếp diển nhiều năm.
7/ Cách tấn công thứ bảy: Phóng xạ có thể làm mất tính SELL-BY-DATE của tế bào, giống như lá cây tế bào cũng có đặc tính có ngày tàn, ngày chết để tế bào mới thay thế, phóng xạ làm cho nó không được tới ngày sell-by-date nữa, nó vẫn sống và vẫn sanh sôi nảy nở không ngừng
Chú ý : *NẾU NHỮNG TẾ BÀO BỊ HƯ HOẠI ĐỦ ĐỂ DẪN ĐẾN CƠ PHẬN NGƯNG VÀ KHÔNG LÀM VIỆC ĐƯỢC THÌ SẼ GÂY TỬ VONG.
*SỰ CHẾT XẢY RA CŨNG CÓ THỂ DO TẾ BÀO BỊ NGỪNG ĐƯỢC SANH SẢN NHƯ TẾ BÀO MÁU (HỒNG HUYẾT CẦU BLOOD CELL)
BA CƠ PHẬN THƯỜNG BỊ TẤN CÔNG:
1/ Tuyến tiêu hoá: Tấn công màn lót các cơ phận: yết hầu, thực quản, gan ruột . . .
2/ Tuỷ đỏ ( bone marrow): tuỷ đỏ của ống xương tay, xương chân, tuỷ đỏ có nhiệm vụ tạo máu hồng cầu và bạch cầu bị tấn công thì sanh bịnh thiếu máu và bịnh ung thư máu (leukeamia)
3/ Tuyến giáp trạng (thyroid gland): tuyến giáp trạng có nhiệm vụ điều hoà máu và tiết kích thích tố tăng trưởng Insuline nên nó cần Iodine (iode), vì thế chúng ta nên chọn iodine trong muối biển tốt ( tốt tức là không bị có nhiểm xạ) mà dùng. Nếu lở dùng muối biển có phóng xạ hấp thụ radioactive iodine tức iodine có phóng xạ thì nó huỷ hoại tuyến giáp trạng, làm ung thư tuyến giáp trạng làm suy dinh dưởng, và gây ung thư
(phim : the victims of Chernobyl)
Tuyến giáp trạng
(Thyroid gland)
[ PHIM: IONIZING RADIATION HARMFUL EFFECT]
Tại sao ta có thể bị nhiễm phóng xạ (why radiation effecfs on the body?)
Vì những bụi phóng xạ cực kỳ nhỏ ta không thể thấy và không biết được chúng có mặt hay đã xâm nhập vào cơ thể, chúng vừa độc hại vừa xâm nhập nhiều lần vì chúng ta mất cảnh giác.
Nếu ở môi trường có phóng xạ có những hạt cực nhỏ hay những sóng điện từ chúng nó sẽ tự động xâm nhập vào cơ thể nếu ta không mặc đồ che chắn.
Làm sao để biết ai bị nhiểm phóng xạ, ai không bị nhiểm:
Phải làm xét nghiệm :
1/ Xét và rà máy dò tìm Geiger Muller bên ngoài người ấy, chuyên viên có thể dò đọc lượng nhiễm xạ chung quanh người
Dùng máy Gieger counter rà xét chung quanh người
2/Làm xét nghiệm trong cơ thể :
a) Thử nước tiểu: xem nước tiểu có chứa Phóng xạ hay không,
b ) Thử máu: đếm số hồng huyết cầu và số bạch huyết cầu.
c) Xét nghiệm DNA: xem tình trạng các cầu nối blueprint củ của những cặp nhiễm sắc thể có bị gảy hay không, hay có thay đổi gì không, DNA khi bi gây cho thế hệ sau rất lâu dài.
d) Xem triệu chứng: buồn nôn, ói mữa trong một giờ, tiêu chảy, nhứt đầu, sốt cao, giống những triệu chứng của những bịnh thông thường
Điều chú ý rất quan trọng:
1/ Khi bị tấn công do phóng xạ thì tác hại của nó khó được nhận ra liền (The danger of radioactivity and radiation were not immediately recognized. Marie Curie warning that the effects of radiation on the humain body were not well understood và bà sau cùng bị chết do thiếu máu vì phóng xạ khi bà làm việc (Curie later died from aplastic anemia (bịnh thiếu hồng cầu gọi là thiếu máu) which was likely caused by exposure to ionizing radiation)
(Wikipedia, Wall st NY) ( Điều nguy hiểm là tác dụng do phóng xạ không biết được ngay và khi bị nhiểm phóng xạ khó nhận ra là do phóng xạ hoặc không được hiểu rõ do phóng xạ hay do bịnh khác)
2/ Phóng xạ có khi gây nguy hiểm cho người nầy mà những người khác thì không nguy hiểm. (Though it's difficult to say why some people develop cancer while others don't, research shows that certain risk factors increase a person's odds of develop) Những sóng từ mobile phone và những cột biến điện gây hại ở trẻ em
Xem tiếp P6,7
