19/6/2014

 
Phần 45

Sau khoảng 2 giờ hành trình, xe tới thị xã Kanchanaburi, những cư dân đầu tiên tôi bắt gặp có lẽ là các anh cảnh sát thành phố đang ngồi trên pick-up.

 

Thị xã có vẻ không lớn lắm, chẳng ồn ào náo nhiệt, mà tĩnh lặng, như cái nghĩa trang chiến tranh nằm ven bìa thành phố. Rất nhiều khách du lịch đủ màu da, đang đổ xuống phía ngoài khu đất thánh. Vòng rào bằng cây xanh cắt gọt thẳng thớm, đủ thấp để ai cũng có thể nhìn thấy lớp lớp những ngôi mộ nằm ngay hàng thẳng lối, giản dị nhưng thật trang trọng trên thảm cỏ xanh rờn.

 

Cầu sông Kwai là bộ phim do Anh sản xuất, đạo diễn là David Lean, chuyển thể từ quyển tiểu thuyết “Le Pont de la Rivière Kwai” của nhà văn Pháp Pierre Poulle. Phim đã đoạt 7 giải Oscar năm 1957, là 1 trong những kiệt tác điện ảnh kinh điển, nên được chọn bảo quản trong Viện lưu trử phim quốc gia Mỹ.

Tuy bộ phim được thực hiện tại Sri Lanka, nhưng người Thái đã biết tận dụng sự nổi tiếng của nó, kết hợp với giá trị lịch sử của sự kiện để biến Kanchanaburi và sông Kwae Yai trở thành một điểm thu hút khách du lịch.

Trong thế chiến thứ 2, do Thái Lan có ký hòa ước với Nhật, nên đất Thái được Nhật dùng như bàn đạp trong chiến lược xua quân sang phía Tây, Myanmar. Biên giới Thái-Miến lại là vùng rừng thiêng nước độc, người Nhật đã cho lập nhiều trại tù binh dọc theo đây, trong đó, Tamarkan, thuộc tỉnh Kanchanaburi, là nơi mà Đại tá Pháp Philip Toosey cùng với hàng ngàn tù binh đã sống những ngày khổ sai, để xây dựng “tuyến đường sắt chết chóc” nhằm phục vụ việc tiếp tế cho quân Nhật đánh với quân Anh trên đất Myanmar.

Đại tá Philip Toosey, được hóa thân thành Đại tá Nicholson, người Anh, trong phim, chính là người hùng chỉ huy tù binh thực hiện việc xây dựng 2 chiếc cầu trên sông Kwae Yai, 1 bằng gỗ(100m) và 1 bằng thép(300m). Với danh dự và uy tín của một cấp chỉ huy, Đại tá Philip Toosey đã buộc Trung úy Kosataka, trưởng trại giam, phải tôn trọng và tuân thủ những yêu cầu hợp lý, nhờ đó ông đã giúp cho tù binh bớt khổ cực và giảm thiểu thương vong, đồng thời thực hiện được yêu cầu của quân Nhật. Sau này ông được công nhận là anh hùng vì đã thể hiện khí tiết của một chỉ huy, có những quyết định khéo léo nhưng cương quyết đối với kẻ thù, để đồng đội tồn tại trong hoàn cảnh nhọc nhằn, khổ sai.

Cả 2 chiếc cầu đều bị phá hủy trong chiến tranh do không quân Anh, Mỹ thực hiện. Chiếc cầu thép dài 300m hiện nay là phiên bản được phục chế trên 11 trụ bê tông còn lại sau khi bị dội bom. Người Thái đã khôn ngoan trong việc tái tạo một chứng tích chiến tranh, đồng thời tu bổ, tôn tạo lại nghĩa trang quân đồng minh đã chết trong các trại tù và trong cuộc chiến chống phát xit, để chúng trở thành điểm đến hấp dẫn của nhiều người trên khắp hành tinh.

 

Gần 7.000 ngôi mộ, là gần 7.000 con người, mà phần lớn là thanh niên ở độ tuổi 20-30 đã nằm lại nơi đây từ hơn 60 năm về trước. Họ thuộc nhiều quốc tịch khác nhau, không cùng chung một tiếng nói, dị biệt về tín ngưỡng …; nhưng chắc chắn cùng chung một ý nghĩ: chẳng ai muốn chết trẻ trên mảnh đất xa lạ này! Họ là nạn nhân chiến tranh, như tên gọi của nghĩa trang Kanchanaburi, cũng chính là nạn nhân của những hành xử nhằm thỏa mãn tham vọng ích kỷ tồn tại trong lòng nhiều cá nhân ác độc!

Chiến tranh, có lẽ là sản phẩm tồi tệ nhất của con người, gây nên nhiều nỗi bi thương cho chính họ. Tội cho những ai vì tự vệ, phải cầm vũ khí chống lại đối phương để tìm đường sống sót, dù thắng hay thua họ cũng chỉ là nạn nhân; kẻ gây chiến tranh dù với chiêu bài nào, cũng đều phi đạo đức, không thể mượn danh 1 lý tưởng nào đó để tước đi mạng sống của người không thuận theo. Với thời gian, lịch sử đã công bằng phán xét, tội lỗi của những người gây chiến đã phơi bày trần trụi dưới ánh mặt trời. Lịch sử loài người đã chứng minh điều ấy, mọi kẻ gây nên chết chóc, gieo rắc đau thương cho đồng loại, vì những động cơ mù quáng đều bị phán xét công bằng, với thời gian.

Thuận thiên giã tồn, nghịch thiên giã vong, thiên ở đây chính là “con người luôn quý yêu cuộc sống hiếu hòa”. Nghĩ lại, người Thái đã đúng, khi nói rằng : chúng tôi rất tự hào vì mình không có hàng triệu anh hùng phải hy sinh vì chiến tranh! Và họ đã khéo léo đưa dân tộc và đất nước thoát ra ngoài những cuộc chiến, vốn phi nhân, nên ngày nay trở thành đất nước hòa bình, mến khách.

Bây giờ, họ lại biết khai thác sản phẩm của chiến tranh, “thiên anh hùng ca” cầu sông Kwai được khôn ngoan khai thác để thu về lợi nhuận. Người ta tri ân dân Thái dành đất để làm nơi yên nghĩ của mấy chục ngàn binh sĩ đồng minh đã ngã gục trong thế chiến thứ II, nhưng đồng thời ngày nay người ta cũng thấy người Thái đã thông minh khai thác điều đó, dựa trên huyền thoại cầu sông Kwai phim ảnh, để làm kinh tế du lịch.

Tham gia tour du lịch cầu sông Kwai, với nhiều người, như cuộc hành hương tưởng nhớ thân nhân, với những người khác là hành trình nhằm tìm lại một quá khứ bi thảm của chiến tranh, tiếp cận cái chứng tích kinh hoàng mà họ chỉ từng thấy trên phim ảnh, để xúc động, ngậm ngùi ! Còn nhiều người khác nữa, những cựu chiến binh, sẽ thấy mình là người may mắn, tồn tại sau những đối mặt hiểm nguy, với kẻ thù! Đau đớn thay, những kẻ thù mà họ chưa từng gặp mặt, chưa hề quen biết, chưa hề có một xích mích nhỏ nhoi nào để phải cầm súng bắn vào nhau, thậm chí nhiều người cũng có hoàn cảnh y hư họ, với mẹ già ngày đêm cầu nguyện con mình sống sót trở về!

Có thể rất nhiều người khác, trong đó có tôi, khi bước vào nghĩa trang này, ngoài lòng tôn kính sự hy sinh của những người đã khuất, còn là nỗi xót thương số phận hẩm hiu, rất ngắn ngủi của các thanh niên đang độ tuổi còn xuân!

Đức Phật, không hề ép buộc người đời phải nghe theo lý tưởng của ngài, bằng bất cứ quyền lực nào, vậy mà đạo Phật vẫn tồn tại và phát triển không ngừng suốt mấy ngàn năm qua.

 

Thú thật, trước khi tới đây tôi chỉ muốn đến với cầu sông Kwai huyền thoại, nên hoàn toàn bất ngờ khi được viếng nghĩa trang này. Những gì hiện ra trước mắt thật trang trọng và thiêng liêng, từ cái cách xây dựng sắp xếp nghĩa trang đến phong thái lặng lẽ của du khách khi đi giữa những hàng bia mộ đơn giản, dường như ai cũng rất khẽ khàng, không dám làm khuấy động sự yên nghĩ của những anh hồn đang lẫn khuất quanh đây.