20/3/2014
“ 12 năm sống nô lệ - 12 years a slave” đọat giải phim hay nhất
Hai tài tử phim cũng đọat giải là giám đốc phim Steve McQueen, người Anh và Lupita Nyong ‘o, một cô gái nguời xứ Kenya - Phi Châu giải nử tài tử phụ. Hình chụp trong phim là ở New Orleans - Louisiana,Hoa Kỳ từ 17 tháng 6 đến 13 tháng 8 năm 2012. 4 đồn điền trước nội chiến Nam Bắc Hoa Kỳ là 4 vị trí lịch sử : Felicity , Magnolia, Bocage và Destrehan. Magnolia gần nơi anh chàng nô lệ Northup bị cầm giữ. Khi ra mắt năm 2013 phim “ 12 năm sống nô lệ” được hoan nghênh khẩn thiết và được xem là phim xuất sắc nhất trong năm 2013. Phim cũng là một thành công ở các rạp chiếu bóng , thâu 140 triệu đô la Mỹ tính đến đầu tháng tư năm 2014, trong khi ngân sách làm phim chỉ là 20 triệu đô la Mỹ.
Có phải là một cuộc chạy đua về chủng tộc màu da- race không đây ?
Giám đốc phim Steve McQueen đã nói liên hồi suốt thời gian tranh giải là Hồ Ly Vọng -Hollywood tuồng như thoải mái hơn sản xuất phim Quốc Xã nazis - Đức đọa đày dân gốc Do Thái - holocaust hơn là làm phim kể chuyện nô lệ? Ngay cả nhà nữ giới thiệu MC Ellen Degeneres trong độc thọai mở đầu, cũng nói đùa là nếu Steve McQueen , nói về anh chàng Solomon Northup, bị bắt làm m nô lệ, không chiếm được giải của Viện Hàn Lâm Điện Ảnh Hoa Kỳ, thì các người bỏ phiếu chấm giải sẽ bị dán nhãn hiệu là những kẻ kỳ thị chủng tộc , kỳ thị màu da- racists .
Dù các người bỏ phiếu Oscar có bị lo sợ có vẽ thiếu cảm giác chủng tộc thúc đẩy hay không, hoặc muốn sửa đổi một nhận thức lịch sử sai lầm, thì chưa ai biết cả . Nhưng một nhà chiến lược chóp bu Oscar đã nói rằng các người bỏ phiếu cho các giải thưởng Viện Hàn La6m đã có một lịch sử lâu dài vinh danh các phim bàn về vấn đề chủng tộc. Tony Angellotti đã kê ra 30 phim được đề cử tranh giải và 9 phim đọat giải . Chẳng hạn “ Nhìn vào một chuyện lính - Look at a Soldiers Story” , “ Trong cơn nóng nực đêm - In the Heat of the Night” , “ Ray “ , “ Đóan xem ai đến Ăn tối - Guess Who ‘s Coming to Dinner” và “ Máy phát âm - Sounder” . Bỏ phiếu cho một phim lọai thông hiểu xã hội nhấn mạnh đế ky thị màu da đã mọc rễ lâu ngày trong DNA Viện rồi .
Vài phút sau khi “ 12 năm sống nô lệ” đọat tượng nhỏ giải thưởng, Steve McQueen trả lời ở hậu trường câu hỏi về ý nghĩa của cuộc ông thắng lợi gần 75 năm sau phim “ Cuốn theo chiều Gió - Gone With the Wind” ( ai thuộc tuổi chúng tôi đều nhớ mãi hai tài tử Vivian Leigh đóng vai Scarlett O’ Hara và và Clarke Gable đóng vai Rhett Butler ) , một phim có cái nhìn lãng mạn hơn về kỳ thị màu da cũng đọay dang dự này . “ Thật đấy, rỏ ràng là một dấu hiệu cho phát triễn. Các cá nhân phía sau nay xuất hiên lênphía trước và lịch sửcủa họ cũng như đời sống họ - cách nào họ sinh sống - đã được nhận ra theo một phương cách hơn trước nhiều . Tôi, McQueen, nghĩ rằng dân gian Hoa Kỳ nay đã sẳn sàng nghe chuyện kể. Tuy nhiên, Hồ Ly Vọng cho thấy rất ít khích lệ làm các phim nói về kinh nghiệm dân da đen. Các nhà sản xuất “ Lee Daniels ‘ the Butler” đã cần 2 năm mới thu thập đủ ng tài chánh làm phim , vá víu ngân sách từ một dàn trải rộng lớn các nhà đầu tư. Nhà sản xuất Thomas Tull cũng mất một thời gian như vậy để làm phim “ 42”. Và nhờ hảng River Road Entertainement và New Regency Pictures cung cấp vốn cho phần lớn “ 12 năm sống nô lệ” sau khi hảng phân phối Fox Searchlight thọat tiên không chịu hổ trợ phim. Đúng như Mc Queen nhìn thấy hổ trợ cho các phim như phim của ông chỉ đến dần dần, và ông thông cảm tại sao các phim trường lại muốn thám hiểm tính cách vô nhân đạo của Nazis hơn là các công dân quá khứ của Hoa Kỳ . Có thể là vì nay tổng thống Mỹ da đen hay cũng có thể năm ngóai phim chiếu ra nhằm vào lễ kỷ niệm 50 năm cuộc đi bộ đến Hoa thịnh Đốn và Luther King thốt ra câu “ Tôi có một Giấc mơ - I have a Dream”.
Còn ai lại không yêu chuộng tài năng của Nyong ‘o, đêm chủ nhật 2 tháng 3 năm 2014 , khi cô trình diễn khinhận giải thưởng nữ tài tử vai phụ . Sau đây là vài đặc điểm cho bạn xem xét : 1- là cô tốt nghiệp Trường Bi Kịch Yale , một trường đã đào tạo các tài tử đọat hay đề cử Oscar như Agnela Bassett , Paul Giameatti và nhất là Meryl Streep 18 lần đề cử tranh giải , 3 lần đoạt giải Oscar ; 2- Nyong ‘o có điện từ tính khi lên màn ảnh, một cái gì khiến phải thán phục về cách cô tự vác thân mình khi cô đứng trước một máy chụp hình, cho nên không một ai lại có thể bỏ sót, không nhìn thấy cô . 3- Tuồng như có một dũng cảm trong cách Nyong’ o đi trình diễn, khiến cho sự nghiệp cô tiến mãi không ngừng, nếu có những lựa chọn tốt đẹp. Phẩm giá xáo động tâm hồn đã trình bày nhiều ở phim “ 12 năm “ , nhưng bi kịch cho phép cô làm như thế .
Cốt truyện
Năm 1842, Solomon Northup ( Chiwetel Ejiofor đóng ) là một dân Hoa Kỳ gốc Phi châu đang họat động làm một thợ mộc lành nghề và chơi đàn vi ô lông , sống cùng vợ và 2 con ở Saratoga Springs , bang New York . Hai người đàn ông ( Scoot McNairy và Taran Killam ) cống hiến anh ta một công ăn việc làm chơi đàn 2 tuần lễ , nhưng họ đánh thuốc mê anh ta và Northup thức dậy bị tróí dây chuyền và sẽ đem bán làm nô lệ .
Northup được chở tàu đến New Orleans, đổi tên thành “ Platt” , danh tánh một tên nô lệ từ bang Georgia đã chạy trốn mất . Bị đánh đập liên tiếp, cuối cùng một chủ đồn điền Wiiliam Ford ( Benedict Cumberbatch) mua . Northup cố gắng xoay trở tốt đẹp với Ford, một chủ nhân tương đối nhân từ. Northup xây cất một con kinh giúp chuyên chở thân gỗ đốn mau lẹ và hửu hiệu hơn xuống dòng dưới và Ford trả ơn tặng cho anh ta một vi ô lông. Làm thợ mộc John Tibests óan giận và bắt đầu lớn tiếng hành hung anh. Căng thẳng giữa Tibeats và Northup leo thang. Tibeats tấn công Northup và Northup trả đủa. Để trả thù,Tibeats và các bạn cố công treo cổ Northup, đau đớn nhiều giờ ở dây thòng lọng. Ford giải thích là muốn cứu sống Northup phải bán anh ta cho Edwin Epps ( Michael Fassbender ). Northup cố gắng lý lẽ với Ford, giải thích là anh thật sự đang sống một đời người tự do. Ford tuyên bố là ông “không muốn nghe điều này” và trả lời rằng ông có món nợ phải trả bằng giá bán Northup.
Epps tin tưởng rầng ông có quyền hành hạ các nô lệ của ông đúng theo thánh kinh. Các nô lệ phải hái ít hất là 200 cân ( trên 90 kgs ) bông gòn ( bông vải ) mỗi ngày hay bị đánh đập. Một nữ nhân nô lệ tên Patsey ( Lupita Nyong ‘o ) hằng ngày hái được trên 500 cân Anh ( trên 225 kg ) và được Epps khen ngợi, và cũng luôn luôn hảm hiếp cô ta. Vợ Epps ( Sarah Paulson ) ganh tị cô, thường xuyên nhục mạ và tấn công cô.
Epops quyết định là các nô lệ mới gây ra sâu cắn hột bông nổ bùng , một dịch sâu bọ Thượng Đế đem xuống trần gian. Cho nêm Epps cho thuê mọi nô lệ cho một đồn điền lân cận một mùa bông. Khi ở đó, Northup chiếm được lòng ưa chuộng của chủ đồn điền. Ông này biếu anh ta một đồng tiền sau khi anh ta chơi đàn viô lông giúp vui một buổi lễ đám cưới.
Khi Northup trở về với Epps, anh ta cố công dùng tiền trả cho môt nhân công da trắng và là cựu cai vườn ( Garret Dillahunt ) bỏ một bức thư cho các bạn của Northup ở New York . Nhân công này ưng thuận đưa thơ và nhận tiền, nhưng phản bội Northup. Northup khó khăn thuyết phục Epps là câu chuyện láo tóet. Northup đốt cháy bức thơ, nước mắt chảy đầm đìa. Bức thơ là hy vọng duy nhất cho anh tự do .
Hành hung Patsey mỗi ngày trở nên trầm trọng hơn vì Epps tiếp tục ép buộc cô. Patsey muốn chết đi và yêu cầu Northup giết cô ; Northup từ chối. Một hôm, Epps nổi giận khi khám phá là Patsey vắng mặt ở đồn điền. Khi cô gái trở về ,cô tiết lộ là cô đi mua một cục xà phòng của bà chủ Shaw ( Alfre Woodard ), vì cô bị đau ốm vì mùi dơ bẩn chính mình , thành quả cấm dùng xà phòng của bà chủ Mary Epps. Epps ra lệnh lột trần cô và cột cô vào một cột trụ. Bị bà vợ khuyến khích , Epps buộc Northup phải quất roi da vào Patsey. Northup miễn cưỡng vâng lời, nhưng cuối cùng Epps giựt lấy roi ra khỏi tay Northup và quất dã man vào Patsey.
Northup bắt đầu xây cất một nhà nghỉ mát trong vườn cùng một nhân công Gia Nã Đại tên Bass( Brad Pitts ). Bass làm Epps khó chịu, khi nói là anh chống đối chánh sách nô lệ, như nhờ vậy mà Northup bộc lộ cho Bass về chuyện anh bị bắt cóc. Một lần nữa Northup yêu cầu giúp đở chuyễn thơ đến Saratoga Springs. Bass đồng ý chuyễn, dù rằng điều này làm nguy hiểm tính mạng anh.
Một hôm, ông cảnh sát trưởng địa phương đến gọi anh, trên xe còn thêm một người nữa. Cảnh sát trưởng hỏi anh một lọat câu hỏi để sánh ngang các sự kiện đời sống anh ở New York. Northup nhận ra là người đồng hành với cảnh sát trưởng là một chủ tiệm anh ta biết từ Saratoga. Ông này đến để trả tự do cho anh và hai người ôm nhau. Dù Epps chống cự và Patsey nhớn nhác, mất trí, Northup rời đi ngay .
Sau khi bị bắt làm nô lệ 12 năm, Northup phục hồi lại tự do và trở về sum họp cùng gia đình mình. Kết luận không tính được khả năng của Northup và ban cố vấn pháp lý cho anh ta, để khởi tố những người có trách nhiệm làm anh phải bị bán đi làm nô lệ, cũng như bí mật quanh chi tiết cái chết và nơi chôn cất Northup !
( Irvine , Nam Ca Li - Hoa Kỳ ngày 6 tháng 4 năm 2014 )
