22/5/2014
I - Cách nào tăng thêm cung cấp máu
Vấn đề là cất giữ trên kệ máu tặng dữ ngắn ngủi , chỉ được 42 ngày , và trong những lúc khẩn cấp, một nguồn cung cấp lớn có thể mất hết mau lẹ. Muốn kéo dài đời sống máu ích lợi , các bệnh viện có thể đông lạnh máu, nhưng bệnh viện ít khi làm vì các cán bộ chuyên môn cần pha thêm glycerol ngăn ngừa nước đá xé rách nát các tế bào đỏ - hồng huyết cầu. Rắc rối là glycerol độc hại và phải đi hết trước khi dùng máu , một tiền trình cần nhiều ngày, thời gian các bệnh nhân không có đủ để chờ đợi. Muốn cho mức tồn trữ máu cao, bệnh niên cần trông cậy vào một dòng người tặng dữ thường xuyên, có khi không đủ tin cậy .
Giải pháp là dùng polyvinyl alcohol, giáo sư hóa học Matthew Gibson , Viện đại học Warwick ở Anh Quốc, mới tìm ra gần đây là một thành phần dùng làm thuốc nhỏ mắt - eyedrops , bắt chước một protêin kháng đông lạnh của một lọai cá quen sống ở xứ lạnh . Polyvinyl alcohol có thể bảo vệ các tế bào máu đông lạnh ở những số lượng ít hơn glycerol nhiều , cho nên chỉa cần vài phút là lấy hết ra được rồi. Điều này có nghĩa là máu đông lạnh có thể sử dụng gần như tức thời sau khi làm hết đông lạnh, giúp các bệnh viện cất giữ những số lượng máu to lớn. Như vậy tốt đẹp cho tất cả mọi người.
II - Kiểm sóat một máy sưởi - radiator, cũ kỹ, bất trị nhờ một điện thọai thông minh- smart phone
Lúc đang học lấy bằng tiến sĩ công nghệ điện, Marshall Cox di chuyễn vào một phòng cư xá xây cất đã 90 năm ở vùng Manhattan. Rồi ông nhận thấy ở trong phòng mùa đông y hệt những mùa hè nóng nực, đổ mồ hôi ; một máy sưởi lò đun sôi - boiler nuôi dưỡng sẽ phóng ra sức nóng - nhiệt lượng nhiều đến nổi ngay cả những đêm lạnh đứt xương, Cox tỉnh dật , thấy mình đầy mồ hôi. Ông mởcửa sổ phòng , chỉ thấy mình tỉnh dậy rét run, khi tắt máy sưởi. Cox nói “ đúng là một cuộc chiến đấu trường kỳ” .
Chiến đấu vượt ra ngòai thỏai mái cá nhân . Gần như một trong số10 gia thất Hoa Kỳ trông cậy vào dòng nước nóng hay nhiệt lượng nước nóng va lãng phí mất đến 30 % năng lượng nhà phát ra, theo Cơ quan Khảo Cứu và Phát Triễn Năng Lượng Bang New York. Cox ước luợng điều này tốn 700 triệu đô la Mỹ mỗi năm cho riêng chỉ Manhattan thôi . Trong lúc đó , đốt cháy thêm dầu hâm nóng( nghĩa là trong các hệ thống lò đun sôi ) lại đưa thêm vào các chất độc hại liên kết với bệnh suyễn trẻ em .
Cox nhận thức là nếu ông tồn trữ được chỉ riêng có nhiệt lựợng ông cần cho một phòng, và chuyễn đi phần còn lại, ông có thể chế ngự kiểm sóat nhiệt độ tệ hại của một hệ thống lò đun sôi cũ kỹ. Cho nên ông xây dựng môt bao phủ máy sưởi đầy dồ điện tử tên gọi là Thân mật - Cozy ở phòng ông năm 2011 . Thay vì điều chỉnh mức hới nướcnóng vào máy sưởi, linh kiện cải thiện phân phối nhiệt lượng đến phòng. Sử dụng khắp xây cất , Cozy sẽ dỗ dành các hệ thống đun sôi đốt cháy dầu ít hơn và tạo ra ít ô nhiễm hơn .
Cách nào Cozy họat động : 1- Một lò đun hâm nước lên 212 0 F ( 1000 C ) , chạy loằng ngoằn từ một máy sưởi này đến máy sưởi kế trong xây cất. 2- Các máy gần lò đun nhất nóng lên đầu tiên, và lạnh xuống cuối cùng, thế nhưng các máy điều nhiệt - thermostats thường được đặt ở các phòng xa nhất, lạnh nhất . 3- máy sưởi Cozy bao bẫy sức nóng hầu sử dụng sau đó và ngăn ngừa nhiệt lượng thừa thải đi vào phòng. 4- Linh kiện đo lường nhiệt độ trongphòng và thổi đi không khí nóng, chỉ khi nào cần. 5 - Người thuê có thể điều chỉnh nhiềt độ trong phòng bằng một ứng dụng - app , nói chuyện được với các điện tử của Cozy qua Wi-Fi. 6- Các máy sưởi bao phủ di chuyễn nhiệt lượng mau lẹ hơn , xuyên qua xây cất đến nơi nào cần thiết nhất.
III- Thuốc chống sốt rét do muổi chích vào ?
Stefan Kappe , thuộc Viện Khảo cứu Y khoa Seattle đưa bàn tay trái vào một hộp plexiglas, chứa đầy muổi và quan sát chúng đang hút chích dữ dội máu ông. May thay, chúng không tiêm vào Kappe ký sinh trùng sốt rét người, hiện lây nhiễm cho chừng 270 triệu người khắp thế giới năm 2012 và giết chết chừng 627 000. Các sâu bọ - côn trùng này là thành phần của một dự án không qui ước, phát triễn một thuốc chủng - vaccine chống sốt rét qua các muổi nuôi trong la bô.
Ở các “ phòng đầm lầy - swamp rooms” ẩm ướt và kích thước phòng ngũ, ở viện Seattle , trong những ống plastic nông cạn, các con quăng - ấu trùng muổi quằn quại, cố sức ăn nhậu những mảnh cá nhiệt đới một máy nghiền gia vị cung cấp. Khi chúng lớn, các con muổi này ra trường theo những thùng chứa “Tàu” lấy ra, vài thùng có khi trở thành những lồng nuôi chúng sinh sản. Muổi là những máy hút máu và ký sinh trùng sốt rét đã cướp chặn rất hửu hiệu cơ chế này , theo lời Kapp , giám đốc la bô chương trình sốt rét của viện. Vì chứa đến 5000 genes và một chu kỳ đời sống phức tạp điên cuồng, ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum đã quen thói mưu lược hơn hệ thống miễn nhiễm người và đã làm bối rối lâu ngày các cố gắng phát triễn thuốc chủng.
Hiện có hơn hai tá thuốc chủng đang họat động, và đa số lại dựa vào các ký sinh trùng bán phần. Một trong những thuốc chủng phát triễn xa nhất, nấu chảy một protêin bề mặt từ ký sinh trùng với một protêin khác từ virus viêm gan B để kích động một phản ứng miễn nhiễm. Những kết quả sơ khởi các tỉ lệ bảo vệ tăng lên đến 56 % . Kappe nói: đây là một thành công lớn, nhưng thế vẫn chưa đủ.
Cho nên Kappe và các đồng nghiệp đang làm công nghệ di truyền một vaccine từ ký sinh trùng sốt rét nguyên con nhưng đã làm yếu sức đi, với những hy vọng là cung cấp thêm nhiều mục tiêu để các kháng thể của hệ thống miễn nhiễm và các tế bào T tấn công. Điều này sẽ làm tăng hửu hiệu tiềm năng , cũng như mối nguy hiểm. Các nhà khảo cứu làm tăng trưởng ký sinh trùng đã sửa đổi trong các dĩa chứa máu người . làm thức ăn cho các muổi cái ham máu . Mỗi một con muổi có thể chứa 30 000 - 40 000 ký sinh trùng đang phát triễn , Khi trưởng thành các con muổi sẽ di chuyễn đến hạch tuyến nước miếng ( nước giải ) của muổi . Rồi thì muổi sẽ tiêm chích cái mà bây giờ đã trở thành một vaccine chống sốt rét tiềm thế như thể là những thủy lôi - torpedos nhỏ bắn vào một con chuột hay một người tình nguyện.
Vấn đề với các vaccine chứa tòan vẹn ký sinh trùng là làm thế nào cho chúng an toàn. Mô/t dịch bản trước đó của vaccine ônglàm ra chỉ bị làm yếu sức đi ký sinh trùng một cách bán ;phần , có nghĩa là nó vãn có thể gây ra sốt rét trong vài ca hiếm hoi , nhưng Kappe tin rằng la bô ông từ đó đã làm hư hỏng ký sinh trùng bằng cách loại bỏ 3 genes khẩn thiết cho nó phát triễn. Những dịch bản tương tự của vaccine mới bảo vệ 100% chuột la bô ở các thử nghiệm trước .
Mùa hè này, Kappe và các đồng nghiệp sẽ trưng bày một tá người tình nguyện chịu để muổi chứa vaccine chích đốt , rồi tiếp theo đó họ nhận một mẽ côn trùng với ký sinh trùng tòan vẹn, đầu đủ sức lực. Nếu vaccine và các thử nghiệm lâm sàng tỏ ra là hửu hiệu , thách thức tới sẽ là tăng thêm mức sản xuất các ký sinh trùng bị tê bại và tiêm chúng qua kim chích, thay vì qua muổi .
Chú thích cho hình đính kèm: Một cán bộ đang cho các ấu trùng muổi ăn trong khay. Các muổi trưởng thành hút máu người qua mạng lưới các màng mỏng cho ăn. Một dòng nước thường xuyên quanh máy, giữ nhiệt độ ở 98.6 độ Farenheit (gần 40 độ C ) để hút dẫn muổi đến.
( xem tiếp P2)
